Η επικινδυνη αβασταχτη ελαφροτητα του ειναι

”Θερμή παράκληση να καθαριστούν τα παγκάκια της Αθήνας από τα χημικά και τις μολότοφ. Θέλω να βγω με το κορίτσι μου σήμερα που ‘ναι Κυριακή, να τη φιλήσω σε παγκάκι.” – Κωστής Μαραβέγιας

Ούτε ως κακόγουστο αστείο ή γλυκανάλατο εφηβικό ρομάντζο δεν μπορεί να εκληφθεί και να ιδωθεί το παραπάνω ατυχές και προκλητικό υστερόγραφο από την προχθεσινή παρέμβαση του αξιαγάπητου κύριου Κωστή Μαραβέγια. Είχε προηγηθεί άλλη μια sold out βραδιά για τον Κωστή, στα Γιάννενα αυτή τη φορά. Το σερί των sold out συναυλιών για τον εν λόγω καλλιτέχνη δε λέει να καμφθεί. Έχει βλέπετε μεγάλη διείσδυση στη νεολαία. Βοηθάει σε αυτό η απλοϊκότητα των στίχων, η ευκολοχώνευτη ενορχήστρωση, η συναυλιακή ενεργητικότητα αλλά και το αθώο και γλυκό προσωπάκι του ίδιου του καλλιτέχνη.

Όλα αυτά, βεβαίως, θα είχαν ακόμη μικρότερη σημασία αν την ίδια βραδιά δεν ψηφιζόταν άλλος ένας κρίσιμος κρατικός προϋπολογισμός. Αν την ίδια στιγμή κάποιοι συνάνθρωποι του δεν βρίσκονταν στους δρόμους κάνοντας  το αυτονόητο να διαμαρτυρηθούν ως όφειλαν για τη συνεχιζόμενη στυγνή και αδιέξοδη οικονομική και κοινωνική πολιτική. Όχι μόνο για τους ίδιους αλλά και για τις υπόλοιπες χιλιάδες που εκείνη την ώρα βρίσκονταν στο σινεμά, στο γήπεδο, στη συναυλία ή στον καναπέ τους. Και προπαντός, αν όλες τις προηγούμενες ημέρες δεν είχε μονοπωλήσει την επικαιρότητα η πρωτόγνωρη – για τα ελληνικά δεδομένα -απεργία πείνας του Νίκου Ρωμανού και το αστυνομοκρατούμενο (περίπου 7.000 ένστολοι και ασφαλίτες επί ποδός) και ημιαπαγορευμένο κέντρο της Αθήνας που θύμιζε περισσότερο από κάθε άλλη φορά τη μαύρη επταετία της δικτατορίας.

Ο Κωστής Μαραβέγιας και ο κάθε Κωστής Μαραβέγιας (ας μην γίνεται πια τόσο προσωπικό!) μπορεί να βγει και να φιλήσει το κορίτσι του αν πραγματικά θέλει οποιαδήποτε στιγμή και οποιαδήποτε Κυριακή, ήταν ανάγκη να είναι εκείνη την ημέρα, ώρα και στιγμή; Μπορεί να την φιλήσει οπουδήποτε, κάτω από την Ακρόπολη ή ψηλά στον Λυκαβηττό, ήταν ανάγκη να είναι σε κάποιο από τα  παγκάκια της πλατείας Συντάγματος; Μπορεί να την φιλήσει και στην πορεία, σε κάθε πορεία, θα έπρεπε να θέλει και να μπορεί. Αν ήθελε να καταδικάσει τη βία τι πιο ωραίο και τι πιο επαναστατικό από το να πάει μπροστά από τις  δυνάμεις καταστολής και να περάσει αυτό το μήνυμα.

Μήνυμα αγάπης και αλληλεγγύης διακηρύσσει ο αοιδός, αλλά στη δική του αλληλεγγύη δεν χωράει ένας νεαρός που είναι αντιδραστικός και ανένταχτος. Όχι αυτός ο νεαρός δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί σαν άνθρωπος γιατί δεν ανήκει στους θαυμαστές αυτού ή άλλου επώνυμου καλλιτέχνη! Μήνυμα αγάπης διακηρύσσει ο αοιδός, αλλά η δική του αγάπη απέχει παρασάγγας από την ουτοπία των παιδιών των λουλουδιών. Τουλάχιστον αυτοί κάηκαν πρώτα από τα πολλά ναρκωτικά, διαμαρτυρήθηκαν έντονα για έναν άδικο πόλεμο, ξεγυμνώθηκαν, συνουσιάστηκαν και λερώθηκαν λίγο πριν   φορέσουν μια για πάντα  τα πιο συντηρητικά και υποκριτικά τους προσωπεία. Μήνυμα ομορφιάς διακηρύσσει ο αοιδός, αλλά στη δική του ομορφιά η αισθητική του περιορίζεται σε ένα λερωμένο παγκάκι. Γιατί να μην έχει ομορφιά κι αυτό; Υπάρχει και η άγρια ομορφιά Κωστή, υπάρχει και η βρώμικη! Υπάρχει και η αναγκαία ομορφιά που κανένας δεν την θέλει αλλά οι συνθήκες και οι καταστάσεις την επιβάλλουν. Η αισθητική, Κωστή μου, διαμορφώνεται μέσα από τις πιο ακραίες καταστάσεις, καλλιτέχνης είσαι, θα έπρεπε να το γνωρίζεις αυτό.

Αλλά όχι ο Κωστής και ο Κάθε Κωστής δεν θέλει να διαμαρτυρηθεί θέλει να βγει την Κυριακή να πάει να ψωνίσει ή να βολτάρει στα ανοιχτά μαγαζιά του κέντρου και στο τέλος  να καθίσει στα παγκάκια του Συντάγματος. Κάτω από τα λαμπιόνια της όχι και τόσο εντυπωσιακά στολισμένης πλατείας, δίπλα από την σκιά των όχι και τόσο όμορφων μα καλογυαλισμένων και φωτεινών προσόψεων των γειτονικών κτιρίων μπροστά από το επιβλητικό κτίριο μιας κατώτερης των προσδοκιών Βουλής. Και να σιγοτραγουδήσει: ”Έλα γλυκιά μου, έλα ‘δω να σου το τραγουδήσω, Έλα να σου το πω και αλλιώς, να σου το ψιθυρίσω, Είσαι για μένα ο ποταμός, είσαι για μένα ο δρόμος, Είσαι των ονείρων μου ο πρώτος ταχυδρόμος”. Το θέλει γιατί ακόμη έχει χρήματα και μπορεί. Αλλά και να μην έχει τι πειράζει αφού υπάρχει η καταχρηστική έννοια της εφηβικής αγάπης.

Από το ”απόψε δυστυχώς είμαστε  ΧΑ… κι ο φασισμός ήταν και είναι φαιοκόκκινος” που είχε γράψει ένα χρόνο πριν ο Γρηγόρης Βαλλιανάτος μετά τη διπλή δολοφονική επίθεση εναντίων δύο μελών της Χρυσής Αυγής έξω από τα γραφεία της στο Νέο Ηράκλειο μέχρι το ”Όταν οι φασίστες της Δεξιάς συναντιούνται με τους φασίστες της Αριστεράς, γιατί φασισμός είναι και αυτός, οι διαφορές θα λύνονται με καρπαζιές, με κλωτσιές. Μακάρι να μπουν στο ίδιο κλουβί.” που είχε πει 2 χρόνια πριν ο Πρόεδρος του Δημιουργία Ξανά, Θάνος Τζήμερος με αφορμή τις κινητοποιήσεις του ΠΑΜΕ και τους αποκλεισμούς των λιμανιών, η απόσταση ανάμεσα σε αυτά τα δεν είναι μεγάλη, ούτε διαφορετική. Το πιστοποιεί άλλωστε και ο ίδιος ο Μαραβέγιας, ”Πόση βία ν’ αντέξεις πια σ’ αυτό τον τόπο; Βία “κρατική”, βία “αντιεξουσιαστική”, βία “χρυσαυγίτικη”, όλες βίες φασίζουσες και εν τέλει βαθιά εξουσιαστικές. Καταπονημένη και καταπατημένη από δαύτους της καρδιάς μας η μη βία.”

Όλο αυτό είχε και εξακολουθεί να έχει ένα σκοπό:  να συμψηφίσει και να καταδικάσει τις όποιες βίαιες αντιδράσεις απ’ όπου και αν προέρχονται και να οδηγήσει στην υιοθέτηση μιας παθητικής αντιμετώπισης των προβλημάτων από μια κατηγορία ελαφρόμυαλων και κοινωνικοπολιτικά ανεύθυνων πολιτών. Και επειδή η κατηγορία αυτή δεν βρίσκεται στο όριο της φτώχειας – όχι ακόμη, δεν επιθυμεί να επιτεθεί  σε ένα σύστημα που είναι γενναιόδωρο και προστατευτικό μιας προνομιούχου αποκλειστικής ελίτ και μερικών αυτοδημιούργητων ή τυχάρπαστων επιχειρηματιών.

Η κατηγορία αυτή έχει μάθει να περιορίζει την αλληλεγγύη της στο να μαζεύει  – να ξεπλένει το λέω εγώ – τρόφιμα για τους άστεγους μόνο τις γιορτές των Χριστουγέννων. Προηγουμένως έχει  φροντίσει να δοκιμάσει γκουρμέ συνταγές και εξωτικά κοκτέιλ στα πιο μοδάτα μαγαζιά. Έχει μάθει να θεωρεί όμορφο και ωραίο ένα ‘παγκάκι’ που όσες φορές και να βαφτεί αυτό θα λερωθεί και αυτοί θα διαμαρτύρονται όχι γιατί δεν υπάρχει κράτος (οι ίδιοι με την εθελοντική εργασία τους άλλωστε το έχουν ως ένα βαθμό υποκαταστήσει) ή γιατί υπάρχουν άστεγοι και ανήμποροι αλλά γιατί αυτό είναι βρώμικο από ούρα και μολότοφ, εμετούς και δακρυγόνα.

Η ίδια ομάδα δέχθηκε με χαρά τις στολισμένες βιτρίνες των κλειστών καταστημάτων και των χρεοκοπημένων επιχειρήσεων, όταν τα Χριστούγεννα του 2011 διακοσμήθηκαν με δουλειές που είχαν φιλοτεχνηθεί από φοιτητές και τελειόφοιτους της Σχολής Καλών Τεχνών, επί Δημαρχίας Καμίνη. Το πρόβλημα ήταν η βιτρίνα και όχι η ανεργία. Και η λύση μπορούσε να βρεθεί για το πρώτο αλλά όχι και για το δεύτερο.  Έπρεπε να καλυφθεί με κάθε τρόπο το άδειο και βρώμικο κουφάρι. Η πόλη έπρεπε να θυμίζει Χριστούγεννα και όχι Χρεωκοπία. Το πρόβλημα, λοιπόν, είναι η εμφάνιση και όχι η ουσία των προβλημάτων. Τα προβλήματα υπάρχουν για να κρύβονται επιμελώς κάτω από την οποιαδήποτε αμφίεση και η εικόνα για να δείχνει πως όλα βαίνουν καλώς. Αλήθεια, το να σου προσβάλλει η φτώχεια, η ανισότητα και η εξαθλίωση την κακώς εννοούμενη αισθητική δεν τροφοδοτεί και δεν δυναμώνει τον πιο βίαιο φασισμό;

Ο ίδιος ο δήμαρχος ακόμη και σήμερα δεν έχει επιληφθεί επαρκώς για τους άπορους και τους άστεγους. Δεκάδες εγκαταλελειμμένα κτίρια είναι κλειστά και απροσπέλαστα γι’ αυτούς, όχι όμως για όποιον έχει χρήματα και επιθυμεί να ανοίξει άλλο ένα κεμπαμπτζίδικο ή μια ακόμη κοινότυπη καφετέρια για όλες τις χρήσεις. Όταν τον Φεβρουάριο του 2012 αριστερές οργανώσεις και κινήματα σε μια από τις πιο κρύες νύχτες του χειμώνα του πήγαν το πρόβλημα στην πόρτα εκείνος κάλεσε τα ΜΑΤ και μήνυσε τους υπεύθυνους. Το πρόβλημα και εδώ ήταν στη βιτρίνα, δηλαδή, στο καφενείο του Πνευματικού Κέντρου Αθηνών. Όσο οι άστεγοι βρίσκονται κάτω από γέφυρες και μισοσκότεινα στενά κανένας δεν ενοχλείται, όταν έρχονται σε κοινή θέα με τα στολισμένα και φωταγωγημένα μαγαζιά χαλάει τη διάθεση και την αισθητική κάποιων και κάτι τέτοιο μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχολογία των εν δυνάμει καταναλωτών. Αν δεν είναι αυτό βίαιος φασισμός τότε τι είναι; Κι όμως οι θιασώτες του ωραίου, του φρεσκοβαμμένου και του καθαρού δεν διαμαρτυρήθηκαν επαρκώς ούτε τότε αλλά ούτε και τώρα για το πρόβλημα των αστέγων σε αντίθεση με την παραμορφωτική εικόνα που θα έπρεπε να έχει αυτή η πόλη.

Αυτό το πρόβλημα φάνηκε πως  είχε και ο εξαιρετικά επιτυχημένος ραδιοφωνικός παραγωγός, Μιχάλης Τσαουσόπουλος, γι’ αυτό και δήλωσε με περίσσεια χαρά στη δική του εκπομπή, στον Athens Deejay 95.2,  για τους Σύρους πρόσφυγες,  ”Την έχω την λύση, σπίτια τους.. έχει πάει ο Έλληνας στη Συρία να πει @#%#$^, ενοχλούμε κανέναν, στο διάολο σπίτι σας.. συγγνώμη, δηλαδή, δεν μπορώ έχω τα νεύρα μου με την τρόικα, έχω φτάσει μέχρι εδώ, θα μπινελικώσω.. σε παρακαλώ τώρα, να περπατάω στην Αθήνα, να πηγαίνω σε σοβαρό ραντεβού και να βλέπω κουρελαρία, τι είναι αυτό;.. εντωμεταξύ έχετε υπόψη σας, θα σας πω και το ευχάριστο η Αθήνα τα Χριστούγεννα.. η πληρότητα των ξενοδοχείων από ξένους αγγίζει το 100%.. Σε λίγες μέρες, αλήθεια τι θα κάνουμε τώρα.. έλα να τελειώνουμε, έλα να τελειώνουμε.. να ξεβρομίσει ο τόπος.. πως το λέγανε οι άλλοι (Χρυσή Αυγή).. ξέρουμε δεν είμαι εγώ  Αυγής και τέτοια, Χρυσά Αυγά αλλά στη δίνει και κάποια στιγμή”. Το πρόβλημα του Μιχάλη μπορεί να είναι η τρόικα ή η Βουλή (που στην ουσία δεν είναι) αλλά θα ξεσπάσει σε αυτό που του χαλάει την πρωινή του αισθητική, λες και η αισθητική που πλασάρει ο ίδιος χωρίς φειδώ όλα αυτά τα χρόνια είναι καλύτερη από την πιο ταλαιπωρημένη και πολυχρησιμοποιημένη προσφυγική κουρελού.

Από τα τσαντίρια των κοινωνικά αγανακτισμένων πήγαμε στα τσαντίρια ρημαγμένων και εξόριστων από τον πόλεμο ψυχών. Ανθρώπων  που έχουν το αναφαίρετο δικαίωμα να ζητήσουν από αυτή και από κάθε άλλη μη εμπόλεμη χώρα άσυλο και αυτή οφείλει να έχει το πλαίσιο και τις υποδομές να τους το παραχωρήσει! Οι γελοίες αυτές δηλώσεις του αφελή και επικίνδυνου αυτού παραγωγού θα έπρεπε να αποθαρρύνονται υποδειγματικά αν υπήρχαν σοβαρές και υπεύθυνες αρχές. Διαφορετικά θα μπορούσε και κάποιος άλλος να δεχθεί πως οι Σμυρνιοί συνωστιζόντουσαν στο λιμάνι και δεν είχαν καμία μα καμία απολύτως δουλειά να έρθουν εδώ. Όχι ότι όταν ήρθαν τους αντιμετώπισαν διαφορετικά ή καλύτερα από τους Σύρους οι Έλληνες αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία που ο εν λόγω παραγωγός και οι ορκισμένοι οπαδοί του με τον καθημερινό εκκωφαντικό και φασιστικό βομβαρδισμό σαχλής εμπορικής μουσικής δεν πρόκειται ποτέ να ακούσουν πόσο μάλλον να κατανοήσουν.

Όλες αυτές οι όψεις διαμορφώνουν απολιτικοποιημένες συνειδήσεις ικανές  να στηρίξουν ένα σαθρό και διαβρωμένο σύστημα. Και αυτό τη στιγμή που καταστέλλονται και ποινικοποιούνται οι πιο θεμελιώδεις δημοκρατικές ελευθερίες θα έπρεπε να προβληματίζει παρά να καθησυχάζει. Θα έπρεπε να προκαλεί ηχηρές αντιδράσεις παρά εκκωφαντικές σιωπές, οργή και φτυσιές παρά τον γέλωτα και σιροπιαστά φιλιά. Αλλά αν συνέβαινε κάτι τέτοιο τότε και αυτοί που προωθούν (ηθελημένα ή μη) τέτοιες αντιλήψεις θα έπρεπε να στερηθούν τα πρωτεία  μιας εκπομπής στο ραδιόφωνο, το sold out ενός μαγαζιού ή τη δημοφιλία μιας τηλεοπτικής εκπομπής ικανής να σε φέρει στα έδρανα της Βουλής.

Όλοι αυτοί δεν νοιάζονται επί της ουσίας για τον άνθρωπο, ενδιαφέρονται για το σύστημα όσο αυτό ακόμη τους ταΐζει και τους συντηρεί. Όταν θα πάψουν να είναι δημοφιλείς τότε  θα πάψει και το σύστημα να ασχολείται μαζί τους αλλά πριν προλάβει να αντιδράσει ο άμοιρος πολίτης θα έχει βρει τους επόμενους. Ουδείς αναντικατάστατος. Μέχρι τότε η αναγνωρισιμότητα αυτών καθώς και άλλων πολλών αντίστοιχων προσώπων τους επιτρέπει να διατηρηθούν σε νευραλγικά πόστα ικανά να επηρεάσουν και να κατευθύνουν την άγουρη εικόνα που έχει η νεολαία για τα πράγματα και να εξασφαλίσουν πως αυτή θα μείνει αμέτοχη από τις όποιες κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις. Και αυτός ο αποχρωματισμός είναι αρκετός για να αξιολογηθεί κάποιος ως επικίνδυνα αφελής ή τσαρλατάνος.