What They Took With Them

Οι εξαιρετικά επιτυχημένοι και αναγνωρίσιμοι ηθοποιοί, Κίρα Νάιτλι, Τζούλιετ Στίβενσον, Πίτερ Καπάλντι, Στάνλεϊ Τούτσι, Τσιούετελ Έτζιοφορ, Κιτ Χάριγκτον, Ντάγκλας Μπουθ, Τζέσι Άιζενμπεργκ και ο μυθιστοριογράφος – διηγηματογράφος του φανταστικού, Νιλ Γκέιμαν με προεξάρχουσα τη βραβευμένη και πολύπλευρη ερμηνευτικά, Κέιτ Μπλάνσετ (η οποία από τις 2 Μαΐου του 2016 έχει αναλάβει την τιμητική και υπεύθυνη θέση της Πρέσβειρας Καλής Θελήσεως της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ), συμμετέχουν σε ένα βίντεο που κύριο μέλημα  έχει να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη: τόσο όσον αφορά τους ανεξέλεγκτους ρυθμούς με τους οποίους εκδηλώνεται, η παγκόσμια προσφυγική κρίση, όσο και τους ελλιπέστατους τρόπους με τους οποίους αντιμετωπίζεται από τους υπεύθυνους οργανισμούς ή φορείς και τις υπαίτιες, ανεπαρκείς κυβερνήσεις. Αποτελώντας μέρος μιας επιτυχημένης καμπάνιας (ο αριθμός των εκκλήσεων ξεπέρασε τις 1.300.000 συμμετοχές), τα αποτελέσματα της οποίας, παραχωρήθηκαν σε ειδική τελετή (16 Σεπτεμβρίου) στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ (Μπαν Κι-Μουν), προκείμενου να χρησιμοποιηθούν τρεις μέρες μετά (19 Σεπτεμβρίου), στη Γενική Συνέλευση που πραγματοποίησε ο ΟΗΕ στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών (για πρώτη φορά εγκαλέστηκε, σύνοδος κορυφής αρχηγών κρατών – κυβερνήσεων που να αφορά τον άμεσο σχεδιασμό μιας καλύτερης και αναμφίβολα πιο ανθρώπινης και ουσιαστικής πολιτικής για την αντιμετώπιση των μαζικότατων προσφυγικών – μεταναστευτικών ροών), το βίντεο αυτό, ξεχωρίζει από άλλες εφάμιλλες δράσεις. Δυο παράγοντες, συμβάλλουν σε αυτό και σίγουρα δεν έχουν να κάνουν με την καλοδεχούμενη συμμετοχή των αναφερόμενων διασημοτήτων.

Από τη μια το φωτογραφικό υλικό που προβάλλεται και εναλλάσσεται με την παρουσία των καλλιτεχνών, και από την άλλη το ποιητικό περιεχόμενο του αναγνώσματος που διαβάζουν (επί της ουσίας, απαγγέλουν). Εικόνα και λόγος, συνδιαλέγονται στην προσπάθεια αυτή και το αποτέλεσμα αποδεικνύεται ικανό να μεταδώσει το αναγκαίο και έκτακτο μήνυμα. Πιο αναλυτικά, ο Αμερικανός, ανεξάρτητος φωτογράφος, Μπράιαν Σόκολ, που έχει αφιερωθεί στην καταγραφή ανθρωπιστικών θεμάτων (καταπάτηση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ανθρωπιστικές κρίσεις, έτσι όπως αυτές προκύπτουν από κοινωνίες που πλήττονται από εμφύλιες συρράξεις και γεωπολιτικές ανακατατάξεις), σε αγαστή συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, δημιούργησε τη φωτογραφική ενότητα, ‘The Most Important Thing‘ (περιλαμβάνει ασπρόμαυρες φωτογραφίες, οι οποίες προέρχονται από την Κεντρική Αφρική, το Σουδάν, τη Δημοκρατία της Αγκόλας, το Μάλι και τη Συρία). Ένα ξεχωριστό λεύκωμα, που και αυτό με τη σειρά του, ενέπνευσε μια ακόμη καλλιτέχνιδα.

Η Βρετανίδα, συγγραφέας μουσικού θεάτρου, ποιήτρια και εγκάρδια υποστηρίκτρια των συνεργατικών δραστηριοτήτων, Τζένιφερ Τόκσβιγκ, επηρεάστηκε από τις φωτογραφίες της παραπάνω σειράς και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να συγγράψει, ένα εξαιρετικό ποίημα. Το ‘What They Took With Them’, αποτελεί ένα ρυθμικό, χειμαρρώδες και αφοπλιστικό ποίημα, που μετασχηματίζει σε λέξεις τις εικόνες που τράβηξε με απροσποίητο και ειλικρινή τρόπο, ο Μπράιαν Σόκολ. Όπως υποδηλώνει και η γλαφυρή ονομασία των δύο αλληλεπιδραστικών έργων, το περιεχόμενο αυτών έχει να κάνει με τα προσωπικά αντικείμενα, που συνηθίζεται να μεταφέρουν οι πρόσφυγες – μετανάστες, στο επικίνδυνο και αέναο τους ταξίδι. Ο τρόμος και η ανασφάλεια των αδυσώπητων πολεμικών συγκρούσεων, υποχρεώνουν εκατομμύρια ανά τον κόσμο να εγκαταλείψουν με υπερβολικά βίαιο τρόπο τις οικογενειακές τους εστίες. Οι άνθρωποι αυτοί, μέσα στην εμπόλεμη φρενίτιδα που επικρατεί, αρπάζουν ότι θεωρούν απαραίτητο και ευκόλως μεταφερόμενο: ένα πορτοφόλι, ένα σακίδιο, ένα διαβατήριο, ένα σωσίβιο, μια σημαία, ένα κινητό, ένα ροζάριο, μια μεταλλική κατσαρόλα, ένα οικογενειακό πορτραίτο. Αντικείμενα που μπορούν να φανούν αναγκαία (ένα επίσημο έγγραφο) ή με τα οποία είναι συναισθηματικά συνδεδεμένοι  (ένα οικογενειακό κειμήλιο). Στις φωτογραφίες που τράβηξε, ο Μπράιαν Σόκολ, διακρίνονται τα πράγματα αυτά, μιας και οι πρόσφυγες – μετανάστες παρίστανται στον φωτογραφικό φακό κρατώντας τα στο χέρι. Τις περισσότερες φορές πάντως, αποδεικνύεται, πως το πιο σημαντικό και ευεργετικό πράγμα που μπορεί να διαθέτει και να κουβαλήσει κάποιος, δεν είναι τίποτα άλλο, παρά η ίδια του, η οικογένεια.

Είναι, όμως, οι ανεπαίσθητες και λεπτομερέστατες περιγραφές του ποιήματος της Τζένιφερ Τόκσβιγκ (στηριζόμενο σε προσωπικές καταθέσεις), που αναδεικνύουν την πλευρά τούτη, ο τρόπος με τον οποίο ερμηνεύεται το λογοτεχνικό είδος από τους γνώριμους ηθοποιούς και εν συνεχεία αντιπαραβάλλεται με τις στατικές (ή και κινούμενες) εικόνες, που εξυψώνει την αρκετά ενδιαφέρουσα θεματική καταγραφή του Μπράιαν Σόκολ. Κάθε ηθοποιός, αναφέρει από ένα τέτοιο αντικείμενο, ενώ σε λίγες περιπτώσεις, οι αδιάκοποι ρυθμοί του ποιήματος κατευνάζονται για να δοθεί προσοχή σε κάποια κατάσταση και χρόνος προς επεξεργασία. Όπως, στην περίπτωση που αναφέρονται τα κλειδιά, τη στιγμή που καθ’ ότι μαρτυρούν και οι εικόνες, ο πόλεμος συνεχίζει να μαίνεται ή εκείνη, που ο Τσιούετελ Έτζιοφορ, παραθέτει την περίπτωση ενός ανθρώπου που επιθυμεί να πάρει μια κρέμα που ασπρίζει το πρόσωπο για να μπορέσει να μεταναστεύσει. Διαιρεμένα σε κατηγορίες τα αντικείμενα (ο ρουχισμός, η διατροφή, τα ενθύμια), κάθε άλλο παρά αναφέρονται με αιφνίδια σειρά ή διαδέχονται με άτακτο και χαλαρό τρόπο, το ένα το άλλο. Πόσο μάλλον, όταν συντίθενται με τέτοιο τρόπο, ώστε να καταλήγουν σε μια κατακλείδα, που δεν αφήνει κανέναν ασυγκίνητο. Η περιγραφή του Νιλ Γκέιμαν, στην περίπτωση εκείνου που δεν κατάφερε να πάρει τίποτα μαζί του, μιας και η οικία του βομβαρδίστηκε και καταστράφηκε ολοσχερώς, συναντάει την αναγκαιότητα του να μπορείς να περισώσεις, τη ψυχική και σωματική σου ακεραιότητα, περισσότερο από κάθε άλλο άψυχο και αναλώσιμο εργαλείο ή μέσο. Η αθωότητα, το χαμόγελο, η προσδοκία, η ίδια η θέληση για διατήρηση στη ζωή, καταλήγουν να είναι τα πιο απαραίτητα αγαθά που οφείλει να προστατεύσει κανείς, ενώ ταυτόχρονα, τόσο με τα κλειδιά σπιτιού όσο και με το στιγμιότυπο εκείνο, που δείχνει ένα κορίτσι από κάποια απροσδιόριστη χώρα της Κεντρικής Αφρικής να βαστάει ένα σχολικό βιβλίο, αυτό που γίνεται αντιληπτό είναι, πως οι άνθρωποι αυτοί επιθυμούν να βρεθούν και πάλι (ή για πρώτη φορά) σε ένα ασφαλέστερο μέρος, που θα μπορούν ζήσουν, να εργαστούν, να συνεισφέρουν και να μεγαλώσουν τα παιδιά τους.