Το θεατρο της Ρεματιας καηκε, το αλσος της Νεας Φιλαδελφειας θα κοπει
Στις 18 Μαΐου, ένα θρασύδειλο χτύπημα οδήγησε στον εμπρησμό του μοναδικού, για την περιοχή του Χαλανδρίου, Θεάτρου της Ρεματιάς. Από τα γκαζάκια που βρέθηκαν πως είχαν τοποθετηθεί, καταστράφηκαν οι κερκίδες και ολόκληρος ο απαραίτητος εξοπλισμός, καθώς επίσης και μερικά από τα αιωνόβια δέντρα που βρίσκονταν γύρω από το θέατρο αυτό. Η επέμβαση της πυροσβεστικής ήταν ικανοποιητική και έτσι δεν κινδύνευσε ο παρακείμενος οικισμός. Η φωτιά σημειώθηκε το μεσημέρι και από την πρώτη στιγμή έγινε φανερό πως ο στόχος δεν ήταν μόνο πολιτισμικός (η ίδια η θεατρική εγκατάσταση), αλλά και πολιτικός (ο αριστερός δήμαρχος του Χαλανδρίου). Ο Σίμος Ρούσος, στις δημοτικές εκλογές του 2015, στηρίχθηκε τόσο από τον ΣΥΡΙΖΑ όσο και από την ΑΝΤΑΡΣΥΑ και κατάφερε να κερδίσει τη δημαρχία του Χαλανδρίου με ποσοστό της τάξεως του 52. 40%. Κόντρα σε κάθε δυσοίωνη, καιροσκοπική πρόβλεψη, η εκλογή του αριστερού δημάρχου, κατόρθωσε να δώσει ένα (προσωρινό) τέλος και ένα πολύ μικρό πλήγμα στον κραταιό δικομματισμό. Μόνο που από την πρώτη στιγμή έγινε φανερό, πως ο ανόθευτος δήμαρχος και η άπειρη παράταξη του δεν θα έχουν καθόλου εύκολο έργο να επιτελέσουν, μιας και οι ρίζες αυτού του καρκινώματος (δικομματισμός) είναι πολύ βαθιές και δεν είναι δυνατόν να αποκοπούν έτσι αγόγγυστα.
Από τον Σεπτέμβριο που, ο Σίμος Ρούσος, ανέλαβε τη δημαρχία της περιοχής συνάντησε τη σθεναρή αντίδραση, εντός και εκτός, του δημαρχιακού μεγάρου. Η αντιστασιακή επίκληση που έκανε λίγο πριν εκλεγεί θριαμβευτικά (”Αντίσταση με τους πολίτες του Χαλανδρίου”), στόχευε στο λαϊκό συναίσθημα που είχε τραυματιστεί ανεπανόρθωτα από την οικονομική κρίση και τις αμφιλεγόμενες επιλογές των προηγούμενων εκλεκτών. Το γεγονός πως ο ίδιος όχι μόνο στηρίχθηκε από μια συσπειρωμένη και ενισχυμένη αριστερά, αλλά είχε και έναν πρότερο βίο (εθελοντισμός, συμμετοχή σε κινήματα και δίκτυα αλληλεγγύης), όπως και μια εργασιακή καθημερινότητα (πτυχιούχος των Πολιτικών Επιστημών και της Δημοσιογραφίας μεν – ταξιτζής δε) μακριά από την άνεση και την προνομιούχα ασφάλεια, επιχειρηματικών και οικογενειακών κύκλων, δεν πρέπει να έκανε καλή αίσθηση στο ριζωμένο κατεστημένο της περιοχής. Παράλληλα, χώροι όπως, το Θέατρο της Ρεματιάς, του Νομισματοκοπείου και του κτήματος Δουνέζη αποτέλεσαν ανυποχώρητη εξαγγελία για απρόσκοπτη πρόσβαση και πολιτισμική αξιοποίηση ενάντια σε κάθε μορφή ιδιωτικής και εμπορικής εκμετάλλευσης.
Ειδικότερα, όσον αφορά τους προηγούμενους χώρους, η χρόνια παρουσία των Ρομά στην περιοχή του επενδυτικά ανεκμετάλλευτου, Νομισματοκοπείου, έδωσε το πράσινο φως στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση της Αττικής, να δρομολογήσει την κατεδάφιση των καταυλισμών και τη μετεγκατάσταση των Ρομά με ανορθόδοξο τρόπο στην περιοχή των Μεγάρων (σε μια αποκεντρωμένη νατοϊκή βάση στη θέση Καντήλι!). Η απαράδεκτη εισβολή των ΜΑΤ στην διεκδικούμενη περιοχή, προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων από ανθρωπιστικούς φορείς και αριστερές οργανώσεις. Η παρέμβαση του δημάρχου, φυσικά και ήταν καίρια, και πρότεινε το πάγωμα αυτής, της εξαιρετικά βίαιης και ανεύθυνης μετεγκατάστασης και τη σταδιακή μεταφορά τους σε άλλα οικόπεδα εντός της περιοχής του Χαλανδρίου. Τα καταγεγραμμένα, οικόπεδα που πρότεινε η Αποκεντρωμένη Αυτοδιοίκηση, διεγείρουν όμως, ερωτηματικά για το κατά πόσο θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για τους σκοπούς της μετεγκατάστασης. Αυτή η φασιστική παρέμβαση, με ορατό τον κερδοσκοπικό χαρακτήρα, που επιχειρήθηκε εις βάρος καταγεγραμμένων, εν τέλει, δημοτών του Χαλανδρίου, στόχευε να δοκιμάσει τα ανελαστικά και απροετοίμαστα, ακόμη, αντανακλαστικά του νεοεκλεγέντα δημάρχου. Η κινητοποίηση των Ρομά και το προσωρινό, συμβολικό, κλείσιμο της Λεωφόρου Κηφισίας, μπορεί να τους έδωσε την προσδοκώμενη προβολή, όχι όμως για τους σωστούς λόγους.
Οι δημοσιογράφοι, αδιαφορώντας για τα ιδιαίτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι 74 οικογένειες των Ρομά (να σημειωθεί πως διαμένουν από το 1971 στην περιοχή αυτή), όπως και για τις οικονομικές ατασθαλίες που βαραίνουν τους προηγούμενους (από οικονομικά ποσά που προορίζονταν για την καθαριότητα της περιοχής), βρήκαν την ευκαιρία για να παρουσιάσουν και να επικεντρωθούν στις μεγάλες εκκρεμότητες που καλείται να φέρει σε πέρας, ο νεοεκλεγέντας, αριστερός δήμαρχος. Ο Σίμος Ρούσος, ανέλαβε πολύ δυναμικά τα δημαρχιακά του καθήκοντα και είναι προς τιμήν του που παρέμεινε ανυποχώρητος στις προεκλογικές του εξαγγελίες, όμως οι πιέσεις είναι μεγάλες και οι εναλλακτικές προτάσεις όχι ακριβώς διεξοδικές. Η απόφαση από το Συμβούλιο της Επικρατείας που αναμένεται να εκδοθεί λίαν συντόμως, θα δείξει κατά πόσο η Δικαιοσύνη αντιλαμβάνεται πως μια τέτοια μετεγκατάσταση θα μπορούσε να αποτελέσει μια ακόμη, κατάφωρη παραβίαση για τα δικαιώματα αυτών των ανθρώπων. Αν κρίνουμε πάντως, από την απόφαση που εξέδωσε πρόσφατα, για την ανέγερση του νέου γηπέδου της ΑΕΚ στη Νέα Φιλαδέλφεια, κάτι τέτοιο δεν θα γίνει προς όφελος των Ρομά, αλλά προς το ειδικό, οικονομικό, συμφέρον του τόπου.
Στην περίπτωση της Νέας Φιλαδέλφειας, κάτι τέτοιο παίρνει πολύ πιο μεγάλες και γι’ αυτό ανησυχητικές διαστάσεις. Ένας, επίσης, νεοεκλεγείς δήμαρχος που προέρχεται από την αριστερή παράταξη, ο Άρης Βασιλόπουλος, εκλέχθηκε γιατί στήριξε όσο οτιδήποτε άλλο την προστασία κάθε δέντρου του άλσους της περιοχής, όπως και των παρακείμενων, ιστορικών, προσφυγικών. Οι δημότες της Νέας Φιλαδέλφειας, είχαν ήδη προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας, όταν εκλέχθηκε ο Βασιλόπουλος. Επομένως, θα περίμενε κανείς, πως θα είχαν ένα καλό, επιβοηθητικό, χαρτί για να ακυρώσουν τα επεκτατικά σχέδια για την κατασκευή του γηπέδου. Πόσο μάλλον, όταν τον Ιανουάριο που μας πέρασε ο ίδιος, ο δήμος της Νέας Φιλαδέλφειας, πραγματοποίησε ανάλογη προσφυγή στο Στε. Ένα μηνά μετά, όμως, το Στε ακύρωσε την προσφυγή των κατοίκων και έδωσε το πράσινο φως για να υλοποιηθεί το καταχρηστικό πλάνο του γηπέδου. Ο Άρης Βασιλόπουλος δεν αντιτάχθηκε στην κατασκευή του γηπέδου, το στήριξε, μέχρι εκείνο το σημείο που δεν γινόταν αποχαρακτηρισμός των στρεμμάτων και παράβαση των ορίων της κατασκευής του. Η δημόσια εικόνα που βγήκε όμως, παρουσίασε τις συζητήσεις, τις ενστάσεις και τις προσφυγές που ακολούθησαν ως μονομερείς ενέργειες που στόχο είχαν να ματαιώσουν την κατασκευή του γηπέδου. Είναι τέτοια η υπόληψη που έχει ο κόσμος για το διάλογο, που οποιαδήποτε διαφωνία οδηγεί σε λαθεμένες εντυπώσεις και ρήξη, ενώ ο σκανδαλώδης και ομιχλώδης τρόπος, με τον οποίο γίνεται η ανάθεση των έργων δεν εμπνέει καμία εμπιστοσύνη για τα ‘αγνά’ κίνητρα αυτών.
Μια τόσο έκρυθμη κατάσταση, έδωσε την αφορμή σε ένθερμους υποστηρικτές της ομάδας, όχι μόνο να διαμαρτυρηθούν αλλά και να δημιουργήσουν ένα επισφαλές και εκφοβιστικό κλίμα. Σε ουκ ολίγες περιπτώσεις, το δημοτικό συμβούλιο, δεν μπορούσε να εισχωρήσει ή να αποχωρήσει από την αίθουσα των συνεδριάσεων, πόσο μάλλον να πραγματοποιήσει ή να ολοκληρώσει την κάθε συνεδρίαση, χωρίς να δεχθεί τις απερίφραστες απειλές και την ύβρη αυτών των ανδρείκελων. Οι τραμπουκισμοί και οι προπηλακισμοί που σημειώθηκαν, παραπέμπουν σε άλλες εποχές και σε πολιτεύματα που κάθε άλλο παρά δημοκρατικά είναι, και κάτι τέτοιο, τη στιγμή που δρουν ανενόχλητα, θα έπρεπε να προβληματίζει κάθε λογική πλευρά. Και μόνο γι’ αυτό θα έπρεπε να κριθεί διαφορετικά αυτή η απόφαση από το ΣτΕ. Διαφορετικά κάποιος θα μπορούσε να πει, πως αυτή η απόφαση συντάσσεται ομόφωνα με φασιστικούς κύκλους που εξυπηρετούν σκοτεινά κίνητρα. Θα έπρεπε να προβληματίσει η απερίγραπτη εμμονή κάποιων να υλοποιηθεί χωρίς υπαναχωρήσεις το σχέδιο του γηπέδου. Και δεν είναι μόνο το Συμβούλιο της Επικρατείας, αλλά και η Αποκεντρωμένη Διοίκηση (ναι πάλι αυτή που εμπλέκεται και στην περίπτωση των Ρομά) και η διεύθυνση των Δασών της Αττικής που ενέκριναν ομόφωνα την πρόταση. Ένας φαύλος, ανεξέλεγκτος γραφειοκρατικός κύκλος, όπου ο ένας ανατροφοδοτεί τον άλλον και επιβιώνει χάρη στην αλληλοεπικάλυψη.
Η εμπρηστική επίθεση που σημειώθηκε στο Θέατρο της Ρεματιάς έχει πολλά κοινά με τους προπηλακισμούς που σημειώθηκαν στις συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου για την ανέγερση του γηπέδου της Νέας Φιλαδέλφειας. Και οι δύο πράξεις είναι ακραίες μορφές εκδήλωσης που στόχο έχουν να σπείρουν τον τρόμο και να σαμποτάρουν τις διαδικασίες με τις οποίες λειτουργεί το πολίτευμα. Οι αδίστακτοι παράγοντες που χρησιμοποιούν τέτοιες, κακόφημες, μεθόδους τρέμουν στην ιδέα ενός υγιούς διαλόγου γιατί τότε ενέχει ο κίνδυνος να εκτεθούν. Τρομοκρατούνται στην ιδέα της επικράτησης ενός πολιτισμικού και αμιγώς κερδοσκοπικού αγαθού ή φορέα, όπως μπορεί να είναι ένα άλσος ή ένα δημοτικό θέατρο, έναντι ενός κερδοφόρου γηπέδου ή εμπορικού κέντρου. Τα επιχειρηματικά συμφέροντα συγκρούονται και προσπαθούν να επωφεληθούν από τις παραλείψεις και τις δυνατότητες που δημιουργεί η οικονομική κρίση. Έκτακτες νομοθετικές πράξεις που αποχαρακτηρίζουν δασικές εκτάσεις – στρέμματα, όπως στην περίπτωση της Νέας Φιλαδέλφειας ή αμφιβόλου σκοπιμότητας οργανισμοί (ΤΑΙΠΕΔ) που αποφασίζουν να αξιοποιήσουν και να ξεπουλήσουν τη δημόσια περιουσία χωρίς διαβούλευση και χωρίς τελικά να λαμβάνουν υπόψη τους τον ανθρώπινο παράγοντα και τις ανάγκες αυτού, κινούνται προς μια τέτοια κατεύθυνση.
Παρόλα αυτά, η παθογένεια ενός συστήματος που έμαθε να χρησιμοποιεί ανεγκέφαλους και γι’ αυτό επικίνδυνους ανθρώπους, για να εξυπηρετήσει τα οικονομικά του συμφέροντα και να εδραιώσει την κυριαρχία του, δείχνει πως αρχίζει να υποχωρεί. Νέοι και αδιάφθοροι (ακόμη) άνθρωποι από διαφορετικές παρατάξεις (αριστερές) αρχίζουν να καταλαμβάνουν σημαντικά πόστα και αξιώματα της δημόσιας σφαίρας. Μπροστά στην επικείμενη επέλαση της κοινής λογικής και του πραγματικού δημόσιου συμφέροντος, οι προύχοντες αντιδρούν σπασμωδικά, από φόβο μήπως χάσουν μια για πάντα τα εξασφαλισμένα δικαιώματα τους. Μένει μόνο να δούμε, αν οι νεοεκλεγέντες δήμαρχοι θα αντέξουν στις αδίστακτες πιέσεις που δέχονται, και προπαντός, αν ο κόσμος που τους στήριξε έχει την υπομονή, αλλά και την ικανότητα να αντιληφθεί τη δύσκολη θέση στην οποία έχουν επέλθει. Χρειάζεται μια εξίσου ενεργή και αποφασιστική κοινωνία των πολιτών για να μπορέσει η εκάστοτε αριστερή αρχή να καταπολεμήσει φαινόμενα, όπως αυτά που αναφέρθηκαν (εμπρησμός, προπηλακισμοί), αλλά και για να μπορέσει η ίδια να έρθει στο προσκήνιο και να καταλάβει ισότιμα χώρους. Ο ανθρώπινος παράγοντας, ο δημόσιος χώρος και η ελεύθερη διακίνηση κάποιων ιδεών, οφείλει να επικρατήσει έναντι ενός κερδοσκοπικού μοντέλου που προάγει τον ατομικισμό.
Από τις 31 Μαΐου μέχρι της 12 Ιούλιου (κάθε Κυριακή το βράδυ στις 9), στο κατειλημμένο, κτήμα Πραποπούλου, στο Χαλάνδρι, πραγματοποιούνται καλοκαιρινές προβολές. Αυτή η δραστηριότητα είναι μόλις μία από τις πολλές (συσσίτια, παζάρι ρούχων και αντικειμένων, βιβλιοθήκη, συζητήσεις, δραστηριότητες για τα παιδιά) που λαμβάνουν δράση, ανελλιπώς, στην πανέμορφη και συντηρημένη έκταση από το 2006. Το συγκεκριμένο κτήμα, μετά από 35 χρόνια αδιάλειπτης και αξιοθρήνητης εγκατάλειψης, περιήλθε στα χέρια μιας κοινωνικά ευαισθητοποιημένης ομάδας ανθρώπων που προάγει την αυτοοργάνωση, την αλληλεγγύη και τη δημιουργία, ως ανώτερη και αδιαπραγμάτευτη μορφή πολιτισμικής αντίστασης. Οι άνθρωποι αυτοί, εις βάρος οποιασδήποτε αρνητικής προδιάθεσης, σε φύλο, χρώμα, έθνος, αντιτάσσονται παράλληλα, σε οποιαδήποτε μορφή εμπορικής εκμετάλλευσης του κτήματος αυτού, αλλά και οποιουδήποτε ανάλογου χώρου. Η πρόθεση του νεοεκλεγέντα δημάρχου, όχι μόνο να προστατευθεί η έκταση αυτή, αλλά και να αξιοποιηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να αποτελέσει ένα πρότυπο κέντρο πολιτισμού, αλληλεγγύης και συμπόρευσης των ανθρώπων της γειτονιάς, δείχνει μια διαφορετική από την ισχύουσα αντίληψη, που θέλει μια παθητική και αστόχαστη κοινωνία των πολιτών. Μια τέτοια αντιμετώπιση, πυροδοτεί αντιδράσεις σε αυτούς που υποστηρίζουν την επαναπαυμένη τάξη και προάγουν το εύκολο κέρδος έναντι οποιουδήποτε άλλου αγαθού, ως αναντίρρητο παράγοντα μακροημέρευσης για έναν δήμο.
Μένει να δούμε, όμως, όταν κάποιος θα επικαλεστεί την νομιμότητα ή τους ατραπούς της παρανομίας, πώς θα αντιδράσει και σ’ αυτή την περίπτωση, η συγκεκριμένη δημοτική αρχή. Ο εμπρησμός που σημειώθηκε σε έναν μικρό πνεύμονα πρασίνου μέσα στον αστικό ιστό, δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά και μεγάλες ανησυχίες για την έκταση που θα μπορούσαν να έχουν ανάλογες ενέργειες και σε άλλους υποτυπωδώς φυλαγμένους χώρους της Αττικής. Εντούτοις, μετά από μια πρωτοφανή, αυθόρμητη κινητοποίηση, το Θέατρο της Ρεματιάς, αυτός ο πράσινος πνεύμονας πολιτισμού που κάηκε από τα ασυνείδητα χέρια τραμπούκων, αποκαταστάθηκε και είναι έτοιμος να λειτουργήσει και πάλι. Αρωγός σε αυτή τη σπουδαία προσπάθεια, στάθηκε ο Δήμος Χαλανδρίου, ο οποίος από την πρώτη στιγμή έδειξε πως το εμπρηστικό χτύπημα δεν μπορεί να μείνει αναπάντητο και πως το θέατρο δεν θα γίνει βορά επιχειρηματικών συμφερόντων, αλλά ούτε και αριστερών αντεκδικήσεων. Αξιοσημείωτος είναι όμως, και ο τρόπος με τον οποίο αντέδρασε, όχι μόνο η αρμόδια δημοτική αρχή, αλλά και μια εξαιρετικά ευσυνείδητη κοινωνία των πολιτών. Σε πολύ σύντομο χρονικά διάστημα, ο επίμαχος χώρος καθαρίστηκε από τα αποκαΐδια και στη θέση τους τοποθετήθηκαν οι νέες εγκαταστάσεις, ομοίως τα καμένα δέντρα κόπηκαν και στη θέση τους δενδροφυτεύτηκαν άλλα. Η εκδήλωση που διοργανώθηκε με τη συμμετοχή σημαντικών καλλιτεχνών και την απρόσκοπτη προσέλευση χιλιάδων πολιτών, ήρθε σαν επιστέγασμα αυτής της ελπιδοφόρας προσπάθειας. Η αναγέννηση του χώρου και ο συνεργατικός τρόπος (δημοτικής αρχής και συμπολιτών) με τον οποίο επιτεύχθηκε είναι η πιο σθεναρή και αποστομωτική απάντηση προς τους επίδοξους τραμπούκους και δείχνει τη μεγάλη αποφασιστικότητα με την οποία επιθυμούν όλοι να λειτουργήσει, χωρίς περικοπές και ενδοιασμούς, ως χώρος πολιτισμού.
