Ξυπνηστε τις ψυχες, αναγνωριστε τη γενοκτονια των Αρμενιων

Το εμπορικά και καλλιτεχνικά πετυχημένο, αμερικανικό συγκρότημα των System of a Down (αρμενικής καταγωγής), στα πλαίσια των εκδηλώσεων μνήμης για τα 100 χρόνια από τη γενοκτονία των Αρμενίων, έδωσε μια μνημειώδη συναυλία, για πρώτη φορά, μπροστά από το κοινό της πολύπαθης πατρίδας του. Το ιδιοσυγκρασιακό συγκρότημα του σκληρού ήχου δεν πραγματοποίησε μόνο μια σπουδαία εμφάνιση αντάξια του διαμετρήματος του, αλλά και μια εμφάνιση εφάμιλλη της λαβωμένης μνήμης που κουβαλάει ένας ολόκληρος λαός, o οποίος, ενώ σφαγιάστηκε συστηματικά (υπολογίζονται στο ενάμιση εκατομμύριο οι νεκροί) μαζί με άλλους χριστιανικούς πληθυσμούς (Έλληνες και Ασσύριοι) από τις φανατισμένες δυνάμεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, κυρίως κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, εξακολουθεί να υφίσταται τον προκλητικό εξευτελισμό της μη αναγνώρισης και της μεθοδικής αποσιώπησης από την τούρκικη ηγεσία. Για την τελευταία, η γενοκτονία που συντελέστηκε αποτελεί αντικείμενο αμφισβήτησης, τόσο για τον πραγματικό αριθμό των νεκρών (300.000 ισχυρίζεται η τούρκικη πλευρά) ή τον σκοπό που θανατώθηκαν (επειδή συμμάχησαν με τον ρώσικο εισβολέα και εχθρό), όσο και για τον τρόπο που θανατώθηκαν (ένας αδιευκρίνιστος βίαιος εκτοπισμός αντί για αποκεφαλισμούς, βιασμούς και ασιτία).

Στην κατάμεστη πλατεία Δημοκρατίας, λοιπόν, στην πρωτεύουσα της Αρμενίας (Ερεβάν), κάτω από ποσότητες βροχής και ιδρώτα, οι ηλεκτρισμένοι System of a Down ερμήνευσαν τις μεγάλες τους επιτυχίες, στέλνοντας το δικό τους αιχμηρό, πολιτικοποιημένο μήνυμα. Με δέκτες όλους αυτούς που έχουν το θράσος και την πολιτική ασυλία να κρύβονται από τα στυγερά τους εγκλήματα και να αμφισβητούν (μετά από εκατό χρόνια), μια τόσο μαύρη και ταπεινωτική σελίδα της ανθρωπότητας. Κυρίως, όμως, όλους εκείνους που ενώθηκαν κάτω από ένα οικουμενικό, επετειακό σκοπό δίνοντας το (ζωντανό ή διαδικτυακό) παρόν σε ένα τόσο ξεχωριστό, συναυλιακό γεγονός. Αρμένιοι, που ενώ αισθάνονται πως η ιστορία δεν τους έχει δικαιώσει όπως όφειλε, αγωνίζονται περήφανα και υπομονετικά για τη μεγάλη στιγμή της αναγνώρισης των αδικοχαμένων και σφαγιασμένων προγόνων τους. Αξίζει να σημειωθεί πως, η ιστορική αυτή συναυλία αποτελεί μέρος μιας παγκόσμιας περιοδείας (ξεκίνησε στις αρχές Απριλίου, ενώ σήμανε και την πολυπόθητη επανένωση της μπάντας) με τον χαρακτηριστικό τίτλο, ”Ξυπνήστε τις Ψυχές”, που στόχο έχει να αφυπνίσει τη διεθνή κοινότητα, ώστε να αναγνωρίσουν και άλλες χώρες τη σφαγή των Αρμενίων.

Υπενθυμίζεται, πως όλα αυτά τα χρόνια, μόλις 24 συνολικά κράτη (μεταξύ των οποίων, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ρωσία, ο Καναδάς) έχουν αναγνωρίσει τη γενοκτονία των Αρμενίων, με την Αμερική, τη Μεγάλη Βρετανία, την Ισπανία και την Αυστραλία να το έχουν πράξει μόνο τμηματικά (πολιτείες και κρατίδια, αντίστοιχα) και όχι ενιαία και επίσημα. Είναι τέτοια τα στρατιωτικά και γεωγραφικά συμφέροντα, αλλά και η διπλωματική πίεση που δέχονται από την Τουρκία που αποφεύγεται με ατυχή και άτεχνο τρόπο, η επίσημη χρήση του όρου γενοκτονία. Μια τόσο διαιρεμένη στάση έχει σαν αποτέλεσμα να επικρατεί ένας εθνικός, ιδεολογικός διαχωρισμός. Και έτσι ενώ στις προγραμματισμένες, εθιμοτυπικές εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν στο εσωτερικό της χώρας συναντούσε κανείς αρχηγούς κρατών όπως, τον Πρόεδρο της Γαλλίας (Φρανσουά Ολάντ) ή της Ρωσίας (Βλαντιμίρ Πούτιν), το επιτελείο του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής (Μπάρακ Ομπάμα) όχι μόνο παρέστη υποτυπωδώς σε μια τέτοια εκδήλωση, αλλά αντιμετώπισε και με διεκπεραιωτικό τρόπο τους εκπροσώπους της αρμενικής κοινότητας στον Λευκό Οίκο, καθώς αρκέστηκε να αναλωθεί σε ευχολόγια και γενικόλογες υπεκφυγές που κάνανε λόγο για, ”πλήρη, ειλικρινή και δίκαιη αναγνώριση των γεγονότων της σφαγής των Αρμενίων”.

Ο Μπάρακ Ομπάμα, οδεύοντας προς το τέλος της δεύτερης του θητείας, ως Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, κατάφερε να αθετήσει άλλη μια βαρυσήμαντη υπόσχεση. Αυτή που είχε δώσει κατά τη διάρκεια της πρώτης προεκλογικής του εκστρατείας (2008), στους Αρμένιους – Αμερικανούς ψηφοφόρους, όταν χρησιμοποίησε τη λέξη γενοκτονία για να περιγράψει τη θηριωδία που υπέστησαν οι πρόγονοι τους, αλλά και να υπενθυμίσει σε κάθε άλλο Αμερικανό πολίτη πόσο μεγάλο χρέος έχει το να αποκαθιστά κανείς την αλήθεια, υπονοώντας πως μόνο εκείνος (ως υποψήφιος) ήταν κατάλληλος για κάτι τέτοιο. Μόνο που ξέχασε να αναφέρει, πως δεν θα μπορούσε να υλοποιήσει όλα όσα επιθυμούσε και όλα όσα υποσχέθηκε, άπαξ και περνούσε το χειραγωγούμενο και κατευθυνόμενο κατώφλι του Λευκού Οίκου. Μόλις συνέβη αυτό, δηλώσεις όπως, ”Η γενοκτονία των Αρμενίων δεν είναι ένας ισχυρισμός, μια προσωπική άποψη ή οπτική, αλλά ένα ευρέως τεκμηριωμένο γεγονός που υποστηρίζεται από τη συντριπτική πλειοψηφία των ιστορικών ευρημάτων”, χάρη συμφερόντων, επέστρεψαν στη λήθη και έτσι, άλλος ένας Αμερικανός Πρόεδρος έχασε την ευκαιρία να γράψει Ιστορία με το αναγνωρίσει τη γενοκτονία αυτή.

Σε αντίθεση με την απογοητευτική, άτολμη στάση που διατήρησαν οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, μια άλλη ισχυρή χώρα, η Γερμανία, έκανε την καθυστερημένη υπέρβαση και αναγνώρισε τη γενοκτονία των Αρμενίων. Σε μια συμβολική κίνηση, την 24η Απριλίου, ημέρα μνήμης και συμπλήρωσης 100 χρόνων από τη σφαγή, το γερμανικό κοινοβούλιο συνεδρίασε, ψήφισε και αποφάνθηκε σχεδόν συντριπτικά υπέρ της αναγνώρισης αυτής. Επιχειρούσε με αυτό τον τρόπο να ξεπλύνει και τις δικές τις ενοχές και ευθύνες, όχι μόνο για τη μεγαλύτερη γενοκτονία του αιώνα (στα 6.000.000 ανέρχεται ο εβραϊκός πληθυσμός που εξοντώθηκε) αλλά και για τη συνεργασία της Γερμανίας με το μισαλλόδοξο Κίνημα των Νεότουρκων (που κατέλαβε την εξουσία στην τουρκοκρατούμενη Θεσσαλονίκη το 1908), στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Προηγουμένως, στις 12 Απρίλη, την Κυριακή του Ορθόδοξου Πάσχα, ο Πάπας Φραγκίσκος έκανε την αρχή και στην επίσημη ομιλία του χαρακτήρισε τα γεγονότα που έλαβαν δράση το διάστημα 1915 – 1917, στην περιφέρεια της ασθμαίνουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ως γενοκτονία, ενώ λίγες μέρες αργότερα (στις 15 του Απρίλη) από την αναγνώριση του Βατικανού, με ψήφισμα που πραγματοποίησε ακολούθησε προς αυτή την κατεύθυνση και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Η Γερμανία, το Βατικανό και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, συντάχθηκαν με τη Ρωσία, τη Γαλλία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες και οργανισμούς, στέλνοντας ένα καθαρό μήνυμα προς τον βασικό υπαίτιο της γενοκτονίας για άμεση αποδοχή και συμμόρφωση. Η Τουρκία όμως, εκμεταλλευόμενη τη στρατιωτική και εδαφική της υπεροχή, καθώς επίσης και την παθητική στάση των Ηνωμένων Πολιτειών, παρέμεινε ανυποχώρητη στις αρχικές της πεποιθήσεις. Μπορεί να απέστειλε συλλυπητήρια τηλεγραφήματα στους απόγονους των θυμάτων, την ίδια στιγμή όμως, φρόντισε να προκαλέσει με το να μεταφέρει και να κορυφώσει μια μέρα νωρίτερα τις εκδηλώσεις μιας άλλης επετείου, αυτής για τα 100 χρόνια από την εκστρατεία της Καλλίπολης. Εκεί, όπου έδωσαν το λαμπερό παρόν, σημαντικοί ηγέτες από χώρες που είχαν λάβει μέρος στην αποτυχημένη ναυτική απόβαση (που στόχο είχε την κατάληψη των Στενών των Δαρδανελλίων και την εξασφάλιση μιας θαλάσσιας οδού επικοινωνίας με τη Ρωσία), όπως, ο Πρωθυπουργός της Αυστραλίας (Τόνι Άμποτ) και ο Πρίγκιπας της Μεγάλης Βρετανίας (Κάρολος). Τ’ ότι οι ηγέτες αυτοί, δεν έχουν αναγνωρίσει ακόμη τη γενοκτονία, λειτουργεί υποστηρικτικά για την αδιάλλακτη στάση που κρατάει η Τουρκία στο ζήτημα των Αρμενίων, όπως και επικοινωνιακά για τη χρησιμότητα που μπορεί να έχει η εξασφάλιση της συμμετοχής τους σε έναν παράλληλο, πιο σημαντικό για την Τουρκία και τις δυνάμεις αυτές, εορτασμό.

To προκλητικό μήνυμα του Προέδρου του τουρκικού κράτους, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στην τελετή που πραγματοποιήθηκε, περιλάμβανε την εξής προτροπή, ”Ας μετατρέψουμε τα κοινά μας δεινά σε εργαλείο φιλίας, ειρήνης και αγάπης, που δεν γεννά εχθρότητες. Θέλω η μάχη της Καλλίπολης να αποτελέσει παράδειγμα για όλα τα έθνη. Είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε για να μετατρέψουμε αυτόν τον αιώνα σε αιώνα της ειρήνης”. Μόνο που η συμμαχία αυτών των πανίσχυρων δυνάμεων καταλήγει να γίνεται καιροσκοπικά, επιλεκτικά και διαστρεβλωτικά. Εις βάρος ενός πιο μικρού και αδύναμου λαού, τη στιγμή που τα δεινά των Αρμενίων, των Ελλήνων ή των Ασσυρίων (που επίσης αποσιωπούνται) θα έπρεπε να αναφέρονται και να αποτελούν λόγο αρκετό για να αποφευχθεί οποιαδήποτε εχθρότητα, πόσο μάλλον γενοκτονία. Ταυτόχρονα, η αυστραλιανή πλευρά που αποτελεί έναν από τους άμεσους αποδέκτες αυτής της επίκλησης, δείχνει πως δεν επιθυμεί να αποκαταστήσει την αλήθεια όταν πραγματοποιεί δηλώσεις, όπως αυτές που έκανε τον περασμένο Ιούνιο, η Υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Τζούλι Μπίσοπ, ”Η αυστραλιανή κυβέρνηση αναγνωρίζει τις καταστροφικές συνέπειες που είχαν τα τραγικά γεγονότα στο τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας για την ταυτότητα, την κληρονομιά και τον πολιτισμό των επόμενων γενεών, δεν αναγνωρίζει όμως αυτά τα γεγονότα ως γενοκτονία”.

Κατά πως φαίνεται, η Τουρκία, έχει αρκετό δρόμο να διανύσει ακόμη, μέχρι να αποδεχθεί πλήρως τον πραγματικό αριθμό των νεκρών, τη σταδιακή μα συστηματική εξόντωση που τους επιφύλαξαν οι φανατισμένοι Νεότουρκοι και την κατηγορηματική χρήση του όρου γενοκτονία. Το ίδιο όμως, προκύπτει και για αρκετές ακόμη χώρες, που ενώ υποτίθεται πως μάχονται για την ειρήνη και επιθυμούν να αποκαταστήσουν την αλήθεια, την προβοκάρουν διαρκώς, λειτουργώντας πάντα με γνώμονα τα συμμαχικά ή γεωπολιτικά τους συμφέροντα. Παρακολουθώντας κανείς, τον κατατοπιστικό και διαδραστικό χάρτη, που έχουν αναρτήσει στην επίσημη ιστοσελίδα τους οι ‘System of a Down’ (http://www.systemofadown.com/), αντιλαμβάνεται, πως τόσο η Αφρική όσο και η Ασία (εξαίρεση αποτελεί η Ρωσία και η ίδια η Αρμενία) αγνοούν καθολικά και επιδεικτικά αυτή την αποτροπιαστική σφαγή. Ομοίως και οι αραβικές χώρες, όπου με μόνη απόκλιση τον μόνιμα ευαισθητοποιημένο σε τέτοια θέματα, ομοιοπαθών, Λίβανο, τη διχοτομημένη Κύπρο και από φέτος, το κατεστραμμένο κράτος της Συρίας, καμία άλλη χώρα της (ευρύτερης ή μη) Μέσης Ανατολής δε δείχνει να συμμερίζεται το ανικανοποίητο αίσθημα των Αρμενίων.

Αν μη τι άλλο το πανίσχυρο κράτος του Ισραήλ θα έπρεπε να μεροληπτεί προς την πλευρά του ηττημένου. Υποθέτω πως κάποιος, που έχει υποστεί τη μεγαλύτερη θηριωδία του 20ου αιώνα θα έπρεπε να βρίσκεται στην ευσπλαχνική θέση να αναγνωρίσει τη γενοκτονία των Αρμενίων. Πόσο μάλλον, όταν οι υπόλοιποι λαοί, όχι μόνο σπεύσανε και αναγνωρίσανε τα αδικαιολόγητα εγκλήματα που γίνανε εις  βάρος των Εβραίων, αλλά φανήκανε και εδαφικά γενναιόδωροι. Το Ισραήλ όμως, εκτός του ότι συνήθως αλληλοεξαρτάται και τάσσεται με το πλευρό της Αμερικής, λειτουργεί υπερπροστατευτικά, καταχρηστικά και απάνθρωπα στην ευρύτερη, γεωγραφική περιοχή, ώστε να νιώθει πως έχει το ηθικό χρέος να αναγνωρίσει σε κάποιον μια αντίστοιχη σφαγή. Συγχρόνως, το Ισραήλ, μέχρι την πρώτη εκλογή του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην πρωθυπουργία της Τουρκίας, είχε ωφελιμιστικά καλές σχέσεις με τη γείτονα χώρα, σε σημείο που δεν θα μπορούσε να δυσαρεστήσει τις εθνικιστικές κορώνες των προηγούμενων κυβερνήσεων. Τίποτα όμως, δεν μπορεί να συγκριθεί με τη στενή σχέση που διατηρεί με το αντίπαλο δέος της Αρμενίας, το Αζερμπαϊτζάν. Το Ισραήλ εισάγει το 40% του πετρελαίου του από την περιοχή και εξάγει όπλα και αμυντικά συστήματα σε αυτό. Ενώ το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία από το 1994, έχουν κηρύξει εκεχειρία και κατάπαυση πυρός, μετά τις πολεμικές συγκρούσεις που σημειώθηκαν στη αυτόνομη, κυρίως αρμένικη περιοχή (Ναγκόρνο – Καραμπάχ), που βρίσκεται μέσα στα εδάφη του Αζερμπαϊτζάν. Το τελευταίο, δεν χάνει την ευκαιρία όχι μόνο να μην αναγνωρίζει τη γενοκτονία των Αρμενίων αλλά να καταλογίζει ευθύνες στους Αρμένιους για τις σφαγές που σημειώθηκαν.

Αυτό που αποδεικνύεται από τον τρόπο που αντιμετωπίζεται η περίπτωση των Αρμενίων, είναι πως η Ιστορία όχι μόνο γράφεται, αλλά και διδάσκεται από τους ισχυρούς. Με τέτοια μέθοδο, ώστε να ευνοούνται πάντα οι δυνατοί και να εμπνέονται ή να παραδειγματίζονται οι υπόλοιποι. Μόνο όταν αυτοί το αποφασίσουν μπορεί να δοθεί ένα μερίδιο αναγνώρισης και στους μικρότερους. Αυτούς που παρά τη θέληση τους ή επειδή προάσπισαν την ύπαρξη τους, ενεπλάκησαν σε μεγάλες μάχες, ασύμμετρες απειλές και υπέρτατες θυσίες. Για να συμβεί η οποιαδήποτε αλλαγή, θα πρέπει να υπάρξει ουσιαστική ρήξη στον τρόπο με τον οποίο αποφασίζεται κάθε φορά να γραφτεί η Ιστορία. Να παραμεριστούν τα οικονομικά και στρατηγικά ανταλλάγματα, ώστε να συγκλίνουν όλοι προς μια κοινωνικά και ανθρωπίνως αποδεκτή, κατεύθυνση. Φαντάζει εύκολο να μιλήσεις για συγκρούσεις ισχυρών δυνάμεων και μοιρασμένες απώλειες νεκρών ή εδαφών, όπως και για μια εξωραϊσμένη διάθεση που στόχο έχει να δημιουργήσει δραματικές, εντυπωσιακές παραστάσεις στις οποίες μετέχουν διαχρονικοί, λαϊκοί ήρωες. Είναι πιο ειλικρινές και θαρραλέο όμως, το να παραδεχθείς πως είσαι υπεύθυνος για την ανώφελη σφαγή χιλιάδων ή εκατομμυρίων, αθώων ανθρώπων, να διδαχθείς από το φρικιαστικό αυτό, αποστομωτικό γεγονός και να αναγνωρίσεις στο τέλος την αδικοχαμένη τους ύπαρξη. Ίσως μόνο τότε, όταν δηλαδή δικαιωθούν, να μπορέσουν οι γενιές που ακολουθούν να αποβάλλουν το κληροδοτούμενο, ανικανοποίητο μένος για την απώλεια των προγόνων, να ανακτήσουν τη χαμένη τους υπερηφάνεια και να συνεχίσουν να ζουν.

Υ.Γ. 1: Αξίζει να παρακολουθήσει κανείς και το 10λεπτο, αφοπλιστικά συγκινητικό, μουσικό βίντεο που ετοιμάστηκε ειδικά για την επέτειο των 100 χρόνων από τη γενοκτονία των Αρμενίων. (https://www.youtube.com/watch?v=ijutthiyD2U). Τη σύνθεση που ακούγεται, την έγραψε ο ίδιος ο τραγουδιστής των System of a Down (Serj Tankian) μαζί με τον Ελληνονεοζηλανδό συνθέτη, Τζον Ψάθα. Σε αυτό το βίντεο, φωτογραφίες ανείπωτης φρίκης που περιλαμβάνουν ομαδικούς τάφους, υποσιτισμένα σώματα, δημόσιους απαγχονισμούς, τροπαιούχους αποκεφαλισμούς και βασανισμένα κορμιά, διακόπτουν την ενδεδειγμένα  πένθιμη και καταπραϋντική, παραδοσιακή σύμπραξη των Αρμένιων καλλιτεχνών. Και όπως πολύ χαρακτηριστικά αναφέρεται στο συνοδευτικό σημείωμα, το βίντεο είναι ένας ζοφερός εορτασμός προς τιμή των Αρμενίων, των Ελλήνων και των Ασσειρίων που υπήρξαν θύματα της πρώτης γενοκτονίας του 20ου αιώνα, ενώ παράλληλα αφιερώνετε σε όλους εκείνους που μάχονται για την αλήθεια, την αναγνώριση και τη δικαιοσύνη, όχι μόνο γι’ αυτή τη γενοκτονία αλλά και για κάθε άλλη, επόμενη.

Υ.Γ. 2: Όπως και να ακούσει, αν όχι όλη τη σπουδαία και τόσο ξεχωριστή δισκογραφία των πολιτικοποιημένων, System of a Down, τότε σίγουρα το κομμάτι P.L.U.C.K. (Politically Lying Unholy Cowardly Killers) από το πρώτο τους, αν και όχι καλύτερο, ομώνυμο άλμπουμ που κυκλοφόρησαν το 1998 (https://www.youtube.com/watch?v=KQsgTPAx0FA). Είναι σ’ αυτή τη σύνθεση που οι S.O.A.D, μιλούν περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο μετέπειτα τραγούδι τους, ανοιχτά για την γενοκτονία των Αρμενίων. Μέσα σε τρεισήμισι λεπτά, καταφέρνουν να  καταθέσουν με καταιγιστικό τρόπο, ένα οργισμένο, επαναστατικό μανιφέστο. Οι στίχοι του τραγουδιού, αναφέρουν πως μόνο με μια επαναστατική, ένοπλη διεκδίκηση μπορεί να επέλθει η αναγνώριση και αποκατάσταση, και αυτό είναι κάτι που επαναλαμβάνεται καθ’ όλη τη διάρκεια του κομματιού. Μια στροφή, όμως, μένει να πλανάται στον αέρα μετά το πέρας του μανιασμένου αυτού τραγουδιού που λέει πως, ”το σχέδιο ήταν μεγαλειώδες και ονομάζεται γενοκτονία (ποτέ δεν θέλουν να σε δουν να τριγυρίζεις), πήραν όλα τα παιδιά και μετά πεθάναμε (ποτέ δεν θέλουν να σε δουν να τριγυρίζεις), οι λίγοι που απομείνανε δεν βρεθήκανε ποτέ (ποτέ δεν θέλουν να σε δουν να τριγυρίζεις)”.